Het startpunt: 14 juli 2022 werd in aanwezigheid van minister Henk Staghouwer van Landbouw Natuur en Visserij op de Floriade Expo de ‘Green Deal Eiwitrijke Gewassen’ ondertekend door 56 ketenpartners. Het doel van deze ‘Bean Deal’ -onderdeel van de Nationale Eiwitstrategie- is om de teelt, verwerking én consumptie van eiwitrijke gewassen als lupine, veldbonen, soja en erwten van Hollandse bodem op te schalen. Met als bedoeling om de import van soja uit het verre buitenland te verminderen, de eiwittransitie te versnellen, én de natuurwaarde op de akkers te stimuleren.
Sonja Zuijdgeest is ketenregisseur van de Bean Deal en helpt de bouw van de nieuwe keten versnellen. Hoe zorgen we ervoor dat peulvruchten weer terug op ons menu komen en de marktvraag groeit? Hoe gaan we daadwerkelijk deze ‘vergeten’ voedselketen opschalen? Wat is er precies ‘klaar’ als het klaar is? En vooral: hoe organiseren we dat partijen - veredelaars, telers, producenten, overheden, NGOs én kennisinstellingen- goed samenwerken, en elkaar gaan helpen?
Na jarenlange ervaring in de food industrie, ontvouwt zich voor haar een nieuw speelveld in de agri-sector en de overheid. Raar eigenlijk, dat de agrarische sector en de voedingsindustrie zulke gescheiden werelden zijn, en elkaar nauwelijks kennen en ontmoeten.
De eerste opgave is om elkaar beter te leren kennen, én elkaar te gaan begrijpen: hoe ziet de voedselketen er eigenlijk uit? Wie doet wat, en met wie? Waarom is de teelt van peulvruchten in Nederland blijkbaar zo ingewikkeld? En wat is er nodig om de veredeling van nieuwe rassen te versnellen? Als ‘oliemannetje’ beweegt Sonja zich door het speelveld, en begint verbanden en kansen te zien. Op een Linkedin account deelt zij nieuwsberichten uit het veld. Ook helpt ze mee bij het organiseren van bijeenkomsten waar BeanDealers kennis delen en nieuwe samenwerkingen opstarten.
De belangrijkste bottlenecks komen ook al snel in beeld: hoe activeren we de afzetmarkt, hoe creëren we een eerlijk verdienmodel voor alle ketenpartijen, en hoe helpen we ondernemers financieel tijdens deze onzekere pioniersfase?
Met haar brede blik helpt Sonja de deelnemers om in oplossingen en acties te denken: met ketenpartners werkt zij een idee uit om de markt te activeren rond Wereldpeulvruchtendag op 10 februari. Ze stimuleert nieuwe samenwerkingen tussen partners, vertelt tijdens bijeenkomsten over de ambities van de Bean Deal, en agendeert bottlenecks zoals de financiering van de opschaling op bestuurlijk niveau.
Wat zie je gebeuren, naast het gesprek over inhoud? Sonja: "Ik zie twee zaken gebeuren die vooral belangrijk zijn voor de samenwerking en het vertrouwen in elkaar: positieve energie, plezier en toenemende groepsdynamiek. Bijvoorbeeld door steeds meer persoonlijke contacten onderling. Er zit echt beweging in. En als tweede een handelingsperspectief -wie gaat wat dóen-. Samen de handen uit de mouwen maar ook het benoemen van dingen die (nog) niet lukken. Dat vraagt een open en eerlijke houding van iedereen. En dan vooral stap voor stap resultaat realiseren."
Wat drijft jou om je voor de Bean Deal te willen inzetten? “De transitie van ons voedselsysteem is één van de belangrijke sleutels voor een duurzame toekomst. Iedereen die bijdraagt aan de Bean Deal, zet zich maximaal in met dit belangrijke gezamenlijke doel voor ogen. Dit verbindt, en stimuleert ons om elkaars taal te leren begrijpen, en elkaars belang te respecteren. Samen werken aan een duurzame en eerlijke voedselketen, waar iedereen een boterham mee kan verdienen. Daar gaan we voor.”