We zijn onlangs verhuisd van Rossum naar onze nieuwe thuisbasis in ‘HoutWerk’ op Campus Werkspoor. Dit pand bestaat voor 90% uit hout en de bouw is momenteel in volle gang. HoutWerk biedt op duurzame wijze werkplekken voor creatieve bedrijven zoals P2. In dit artikel vertellen ontwikkelaar Bob Jansen van Lingotto en P2’er Hein van Middelaar meer over dit bijzondere gebouw in een bijzonder gebied. ‘Met HoutWerk willen we een standaard neerzetten voor toekomstige houtbouw.’

Campus Werkspoor staat aan de rand van Utrecht, in het Werkspoorkwartier. Het gebied heeft een rijk industrieel verleden: ooit werden hier treinwagons, bruggen, ketels en staalconstructies geproduceerd. Vanuit de PEGUS werd heel Utrecht van elektriciteit en stadswarmte voorzien. Jansen: ‘Het Werkspoorkwartier was ruim tien jaar geleden een no go area geworden met veel leegstand. Tegelijkertijd heeft het door de strategische ligging altijd enorm veel potentieel gehad. Het gebied ligt tussen twee kernen in -het centrum en Leidsche Rijn- en is goed bereikbaar met de auto, fiets en het openbaar vervoer.’

Campus Werkspoor: van omheind terrein naar toegankelijk gebied 

In 2012 is de Ontwikkelingsvisie Werkspoorkwartier gemaakt, die momenteel wordt geactualiseerd. In die visie wordt gekozen voor stadsgebonden bedrijven, een creatief werklandschap en geen woningbouw. Daarnaast hebben bedrijven binnen het Werkspoorkwartier zelf thema’s voor het gebied aangedragen: circulariteit en duurzaamheid.

Anno 2021 is het Werkspoorkwartier een bedrijvengebied in transitie. Aan de rand ligt Campus Werkspoor, omgeven door groen en het water van het Amsterdam Rijnkanaal. Van een omheind terrein met slechts één gebruiker is het veranderd in een publiekelijk toegankelijk bedrijfsverzamelgebied met ruim 40 verschillende huurders, waaronder straks P2. Bedrijven kunnen hun eigen ruimte zeer efficiënt indelen door gebruik te maken van alle te delen ruimtes en de geboden services, zoals het restaurant om te lunchen, co-werkplekken, vergaderfaciliteiten en een fitness. Per werknemer is dus aanzienlijk minder ruimte nodig dan in traditionele kantoorgebouwen.

HoutWerk: een modern en eigentijds gebouw

In opdracht van Lingotto hebben m.architects en Buro Werda gezamenlijk een ontwerp gemaakt voor HoutWerk. Volgens de architecten is het een modern en eigentijds gebouw, ontworpen vanuit dezelfde waarden als de omringende industriële bebouwing: rationaliteit, functionaliteit en flexibiliteit. De draagstructuur van HoutWerk bestaat uit massief hout uit productiebossen. Traditionele bouwmaterialen als beton en staal zorgen voor veel CO₂-uitstoot, terwijl bomen juist enorme hoeveelheden CO₂ opslaan. ‘Hout geeft daarnaast een warme, natuurlijke uitstraling en comfort. Bovendien zijn houten gebouwen uniek, want geen boom is hetzelfde,’ aldus Jansen. Voor de gevel en afwerking zijn deels circulaire materialen gebruikt. Die komen uit afvalstromen van andere bouwplaatsen.

Bomen terugplanten is een voorwaarde

Eigenlijk zou HoutWerk in april worden opgeleverd, maar de coronacrisis en de grote wereldwijde vraag naar hout heeft de levering bemoeilijkt. Ook Nederland heeft hiermee te maken. Hierdoor liep de bouw van HoutWerk vertraging op. Positief zou je zeggen, die grote belangstelling voor (bouwen met) hout. Jansen: ‘Er zitten twee kanten aan. Bouwen in hout is geweldig, maar dit moet niet leiden tot ontbossing. Daarom nemen we onze verantwoordelijkheid om de hoeveelheid bomen die verwerkt wordt in onze gebouwen, ook weer nieuw aan te planten en in stand te houden. Het hout verwerkt in HoutWerk komt uit een duurzaam beheerd bos in Duitsland. En onlangs hebben we een stuk grond aangekocht in Nederland: het toekomstige Lingotto-bos.’

Gebouwen staan er niet voor altijd

Een houten revolutie in de bouw lijkt aanstaande, maar het gros van de (bouw)wereld is nog niet zover. Lingotto en P2 zijn dat wel. Jansen: ‘De kennis en ervaring die we hebben opgedaan bij andere houtbouwprojecten, zoals Haut, hebben we meegenomen bij de ontwikkeling van HoutWerk. Met dit gebouw willen we een standaard neerzetten voor toekomstige houtbouw. Het maakproces is geïndustrialiseerd; de engineering is net zo efficiënt als bij gebouwen van beton en staal. Door de bouwmethode is HoutWerk makkelijk demonteerbaar en zowel het hout als de andere materialen zijn aan het einde van de gebruiksduur van het pand eenvoudig herbruikbaar. Allemaal vanuit de duurzaamheidsgedachte dat het gebouw er niet voor altijd staat.’

Een toekomstbestendige plek voor P2

Hein van Middelaar: ‘Sinds 2020 waren we op zoek naar een nieuwe, toekomstbestendige plek, die aansluit bij de missie van P2 om impact te maken op milieu en maatschappij. Daarbij willen we beter bereikbaar zijn voor zowel onze werknemers als opdrachtgevers. P2’ers zijn veel onderweg en werken vaak op locatie; al vóór de coronacrisis was een volledige kantoorbezetting bij ons geen realiteit en het was dus ook geen voorwaarde voor een nieuwe plek. Ons ideale kantoor dient meer als een ontmoetings- en inspiratieplek. In onze zoektocht hoorden wij over HoutWerk in het Werkspoorkwartier in Utrecht. In dit gebouw en de omgeving komen al onze wensen op het gebied van duurzaamheid, bereikbaarheid en werken samen. Bovendien gaat de bouw relatief snel, waardoor we deze zomer al konden verhuizen.’