“Over de agenda hadden de partijen al bijna vier jaar gedaan, dus dat zegt wel iets over de complexiteit van de opdracht, met al die verschillende belangen. Desondanks dacht ik dat we in een jaar van agenda naar een uitvoeringsprogramma voor 2021 tot 2026 konden komen. Dat bleek toch lastiger dan gedacht,” aldus programma- en procesmanager Hans-Peter. Met zijn achtergrond als Milieukundige en meer dan vijftien jaar professionele betrokkenheid bij de natuur van het Waddengebied, was deze opdracht op zijn lijf geschreven.

Noodzakelijke dialoog

Hans-Peter werkte vanuit P2 onder meer nauw samen met eerst collega Karsten Schipperheijn, en later ook Kees van Es (van collegabureau Wing). Al snel kwamen ze erachter dat de ‘doelendiscussie’ nog niet voldoende had plaatsgevonden. “De Agenda 2050 gaf de koers aan, maar over de invulling van de verschillende doelen was nog te weinig gesproken. Dat is wel noodzakelijk, zeker omdat bepaalde doelen om een dialoog vragen tussen de verschillende belanghebbenden.”

Cruciaal voor de dialoog was ook de betrokkenheid van de opdrachtgevers van I&W en de grenzeloze inzet van regieteamleden uit de verschillende organisaties. Met het regieteam maakte het P2-duo vooraf afspraken om gezamenlijk te staan voor wat ze wilden bereiken en de ambitie uit te stralen om met elkaar ook stappen vooruit te zetten. In het regieteam zitten alle belanghebbenden vertegenwoordigd, ook de landbouwsector en de Waddenvereniging, die de agenda niet ondertekenden. “Fijn dat ook zij nu meepraten, ondanks dat ze zich niet voldoende gehoord voelden in de agenda.” , aldus Hans-Peter.

Deelprogramma’s

Als eerste stap werd met het regieteam de Agenda goed geanalyseerd op de verschillende issues. “Dat begon heel schematisch en leverde veel discussie op, maar gaandeweg konden we de issues steeds beter formuleren.’’ Uiteindelijk hebben we met elkaar toegewerkt naar het ontwerp van elf deelprogramma’s, van klimaatverandering en bereikbaarheid tot economische thema’s. In de deelprogramma’s gingen de partijen vervolgens focussen op de uiteenlopende doelen.  

Doelendagen

Om daarin een grote stap te maken hebben we in september 2021 ‘doelendagen’ georganiseerd, waarbij de vertegenwoordigers uit het regieteam op zoek gingen naar waar ze elkaar konden vinden en waar hun doelen nog schuurden. Het P2-team ondersteunde en begeleidde daarbij. “We hadden spelregels als leidraad voor onderling vertrouwen en openheid. En soms moest ik ook wat dieper in gesprek met partijen om voortgang te bewerkstelligen. Ook hebben we aandacht besteed aan het betrekken van anderen uit het  speelveld in het gesprek. Zo waren op de doelendagen alle waterschappen present, en ook een brede vertegenwoordiging van het IKW-Waddenfonds.

De doelendagen bleken cruciaal en hebben uiteindelijk geleid tot een doelendocument en een programma met 28 initiatieven waarmee de partijen aan de slag gaan. De ‘schuurpunten’ zijn ook onderdeel van het programma als een lijst waarover nog verder doorgesproken moet worden. “Een voorbeeld daarvan zijn de zoet-zoutverbindingen. Die zijn vanuit ecologisch oogpunt nodig voor een vitaal systeem, maar de landbouw wil binnendijks zo min mogelijk zout water. Daar is het nog zoeken naar oplossingen waar iedereen zich genoeg in kan vinden.”

Zwart op wit

De resultaten uit meerdere regieteam sessies uitwerken en in tekstvorm fijnslijpen was de derde en laatste stap in het proces. “Zorgvuldig met elkaar formuleren wat je wilt bereiken met initiatieven en hoe je dat met elkaar gaat aanpakken. Een intensieve klus, want dan staat ineens zwart op wit wat je met elkaar afspreekt en de belangen zijn groot.” Na een aantal maanden lag er een concept-uitvoeringsprogramma dat in het bestuurlijke traject is gebracht en inmiddels is geakkordeerd. De leden van het regieteam nemen dit concept komende maanden mee naar hun achterban. De Waddenbestuurders komen volgende zomer weer bij elkaar om het programma definitief te bekrachtigen.

Zelf de kar trekken

Komend half jaar gaat ook het programmateam van start dat de verschillende activiteiten van het programma gaat coördineren. “Zij trekken dan niet alleen de initiatieven, maar ook de nog openstaande dialogen. Dan zullen we nog steeds continu verbinding moeten blijven zoeken met elkaar en met alles wat er om je heen gebeurt in het Waddengebied. “Van het hoogwaterbeschermingsprogramma tot het beheer van de Waddenzee, van een zoetwaterstrategie tot visserij-afspraken.”

Een levend traject

Een klus als het uitvoeringsprogramma past goed bij Hans-Peter en bij P2. “Het vraagt kennis van programmamanagement en procesmanagement, verbindend onderhandelen en regie op de samenwerking. Alle specialisaties van ons bureau komen hierin samen.” Het mooie vindt Hans-Peter de inzet van vele partijen, de grote belangen en de schwung. “Je moet steeds op de korte termijn schakelen en tegelijkertijd de lange termijn in de gaten houden. Er blijven ook gegarandeerd zaken naar boven komen die om een nieuwe dialoog vragen. Het is een levendig traject met één en al dynamiek.”